گروه فرهنگی آناج؛ یکی دیگر از یاران راستین انقلاب بار سفر بست و به تعبیر حوزویان، ثلمه جبران ناپذیری بر عرصه علم و اندیشه وارد شد.

آیت‌الله مصباح یزدی(ره) دارای کدام ویژگی‌ علمی و عملی بود که رحلت او به ثلمه تعبیر می‌شود؟ گذشته از این ابعاد و توصیفات، چرا همچون وزنه‌ای به صورت مداوم با ترور شخصیتی مواجه می‌شود؟

کادرسازی‌های گسترده در قالب طرح ولایت و اقدامات وسیع نظری، اگرچه هدف غایی و مطلوب او نبود اما چرا و چگونه مورد غضب برخی جریانات التقاطیِ سیاسی و فکری قرار می‌گیرد؟

او یکی از پیشقراولان انقلاب فرهنگی در دانشگاه‌ها بشمار می‌رفت اما مجاهدت‌های آیت‌الله مصباح و اساتید مبرز علوم انسانی با کارشکنی مسئولین ذی‌ربط به محصول نهایی تبدیل نشد.

مصباح انقلاب بعدها در اثر سنگ‌اندازی‌های متعدد، سیاست تربیت مزرعه‌ای را به تربیت گلدانی تغییر داد و مبدع طرح ولایت و موسس مجموعه پژوهشی امام خمینی(ره) شد.

این فرآیند را در گفت‌وگو با یکی از شاگردان اهل تبریز و برجسته‌ی آیت‌الله مصباح(ره)، مورد تحلیل و بررسی قرار می‌دهیم.

حجت‌الاسلام والمسلمین شیخ یحیی صالح‌نیا در زمره شاگردان ممتاز این فقیه فقید قرار دارد. آشنایی او با استاد سفرکرده از درس‌های اخلاقی در دفتر رهبرانقلاب آغاز می‌شود.

قهرمان مبارزه با التقاط و نفاق تئوریک

صالح‌نیا در گفت‌وگو با آناج، محتوای این جلسات را متکی بر عقل، کتاب و سنت عنوان کرد و اظهار داشت: درس‌های استاد کاملا استدلالی و بدون ذوقیات و رویاپردازی‌های کاذب ارائه می‌شد.

مدرس حوزه و دانشگاه، از آیت‌الله مصباح به عنوان قهرمان مبارزه با التقاط و نفاق تئوریک یاد کرد و ادامه داد: شاید نسل جدید، ایشان را در مواجهه با جریان دوم خرداد بیش از گذشته لمس کنند اما در واقع مجاهدت‌های اندیشه‌ای استاد فقید از فهم دینی و عمق علمی برخوردار بود.

او همواره به قلب لیبرالیسم می‌تاخت

حجت‌الاسلام صالح‌نیا یادآور شد: مبارزه اعتقادی آیت‌الله مصباح با نفاق به قبل از انقلاب بازمی‌گردد. او همواره با روشنگری‌های عالمانه به قلب لیبرالسیم و سکولاریسم دینی می‌تاخت و افرادی که بنام دین التقاط می‌کردند، با آسیب‌زدایی این محقق والامقام مواجه ‌می‌شدند.

مشروح این گفت‌وگو به شرح زیر می‌باشد:

دین عنصری نیست که درمقابل آزادی یا حرّیت بایستد. آیت‌الله مصباح در مقام مروج این رویکرد در دهه ابتدایی انقلاب ظاهر شد. و اگر کسانی رویکرد فکری او را تحمل نمی‌کردند، بخاطر صلابت ایشان در مقابله با نفاق بود.

گارد محکم طرح ولایت دربرابر رویکرد غیرانقلابی

این استاد برجسته بسیار نگران مسلط شدن لیبرال‌ها بر ارکان جمهوری اسلامی بودند. به طوری که تربیت‌یافتگان طرح ولایت یک گارد محکمی دربرابر لیبرال‌ها شکل دادند و همچنین تاسیس موسسه امام خمینی دربرابر رویکردی شکل گرفت که حوزه‌ی غیرانقلابی را دنبال می‌کرد.

برخی از ساده لوحان مدام سعی داشتند که از شخصیت والای علمی، یک چهره دم دستی و سطح پائین سیاسی ترسیم کنند. آنها از عمق فعالیت‌های ایشان خبر نداشتند.

از همان ابتدای انقلاب، جریانی سعی داشت تا با امکانات نظام اسلامی و حتی در سطح بالای حکومتی، مانع تئوری‌سازی‌های اندیشمندانی همچون آقای مصباح شود. حتی در مقطعی، هیچکدام از سخنرانی‌ها و آثار ایشان اجازه انتشار نیافت.

روند پرشتاب انقلاب فرهنگی و مانع‌تراشی لیبرال‌ها

این جریان، دربرابر روند شتاب‌دار انقلاب فرهنگی که مورد تائید بزرگان انقلاب بود، مانع‌تراشی کرد. در یک جمله باید عرض کنم که لیبرال‌ها آقای مصباح را مزاحم اقدامات خود می‌دیدند. اگر محصول گران‌بهای انقلاب فرهنگی در دانشگاه‌ها بارور می‌شد، جایی برای تئوری‌های بی‌مایه باقی نمی‌ماند

لیبرال‌ها به تدریج در لایه‌های تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی آموزشی نفوذ کردند و دربرابر طرح‌های تربیتی آقای مصباح سد بزرگی ایجاد نمودند.

البته بعدها هشیاری لازم در میان اساتید و دانشگاهیان ایجاد شد و سرچشمه عمیق اندیشه دینی درحال جاری شدن است. تاخیر در ترویج اندیشه دینی برای جمهوری اسلامی جایز نبود اما به لطف الهی و با همت این فقیه فقید، یک شاکله محکمی ایجاد شده است.

مصباح شدن کار آسانی نیست؛ باید از وقت و آبرو هزینه کرد

خطاب به دانشجویان و طلاب عزیز عرض می‌کنم؛ مصباح شدن، کار آسانی نیست. باید از آبرو و وقت گرانبها هزینه کرد. باید زحمت کشید و وارد کار پژوهشی شد.

ثلمه‌ای که با رحلت آیت‌الله مصباح بر حوزه علمیه وارد شد، براحتی قابل جبران نیست. با آفت سطحی‌نگری در علوم انسانی و دینی، به این زودی‌ها مصباح تولید نخواهد شد.

در حال حاضر تناسبی بین ظرفیت‌های مهم در حوزه‌های تجربی و انسانی وجود ندارد. بخش مهمی از ظرفیت‌های انسانی کشور به علوم فنی و تجربی گسیل شده‌اند.

سطحی‌نگری؛ آفت علوم انسانی و دینی

اگر دولت‌ها و حوزه‌های علمیه به سیاست‌های تولید علم و پژوهشی رهبرانقلاب تمکین کنند و گفت‌وگوهای آزاداندیشی احیا شود، قطعا در آینده شاهد رشد و نبوغ فکری در سراسر ایران خواهیم بود و مصباح‌های جدید پرورش خواهند یافت.

انتهای پیام/