به گزارش آناج، علیرضا دشتی کارشناس تاریخ آذربایجان نوشت: سال گذشته فیلمِ اهتزاز پرچم آذربایجان در سمت شمالی پل خدا آفرین توسط سربازان آذربایجانی خبر ساز شد و اخیرا نیز رئیس جمهور این کشور اظهار کرد که ” پل خداآفرین ثروت ملی و نشانه استعداد مردم آذربایجان است و به این معماری زیبا افتخار می کنیم” و این درحالی است که این پل که قدمت آن به بسیار پیش از معاهده ترکمنچای و گلستان باز میگردد در مرز دو کشور همسایه ایران و آذربایجان قرار گرفته و قسمت عمده آن در خاک جمهوری اسلامی ایران است و این حقیقت خدشه ناپذیر است.

مختصری در خصوص پل مرزی خداآفرین استان آذربایجان شرقی

پل های خداآفرین به فاصله‌ی اندکی روی رودخانه‌ی ارس در نزدیکی سد خداآفرین، بنا شده‌اند. پل اول که طول آن ۱۶۰ متر است (اکنون ۱۲۰ متر از آن، متعلق به ایران و ۴۰ متر متعلق به جمهوری آذربایجان است) که بر اساس شاخصه‌های معماری منسوب به دوران ساسانی (آخرین دوران پادشاهی ایران باستان) بوده و گفته می‌شود دردوره‌ی سلجوقیان (قرن ششم هجری قمری) بازسازی شده است و شباهت بسیاری به پل قیصر شوشتر (در استان خوزستان) با قدمت دوره ساسانی دارد.

این پل از ۱۵ طاق جناقی و هلالی با ابعاد نامساوی و غیر مشابه تشکیل شده است. اتکای پایه‌ی طاق‌ها بر صخره‌های طبیعی بستر رودخانه‌ی ارس، علت عدم تساوی آنها است این پل در سال ۱۸۲۸ میلای و پس از انعقاد عهدنامه ترکمنچای از قسمت متصل به دو ساحل منفجر شد.

برخی منابع نیز یکی از صحابه پیامبر به نام «بشیرابن عبدالله» را نخستین سازنده این پل برای صدور اسلام به قفقاز می‌دانند که به سبک معماری ساسانی (پس از سقوط ساسانیان) ساخته شده است و اهمیت ویژه ای در تبادل کالا و تجارت از دوران اسلامی تا دوران قاجاریه داشته است.

پل دوم خداآفرین که حدود ۱۲۰ متر طول دارد، دارای ده طاق است و منسوب به دوره‌ی پادشاهان صفوی در ایران بوده و مصالح ساختمانی آن سنگ‌تراشیده با ملاط گچ و آهک است.

در هر دو سوی رود قراولخانه‌هایی احداث شده بود. قراولخانه شمالی جایی بلندتر از رودخانه ساخته شده و اکنون در میان اهالی به قیزقالاسی معروف است و قراولخانه جنوبی نیز درست روبروی پل سنگی و به صورتی مستحکم بنا گردیده است.

از این پل ها که شاهد وقایع تاریخی تلخ و شیرین بسیاری میان ایران و سرزمین آن سوی ارس بوده‌اند به عنوان نماد دوستی و پیوند یاد می‌شوند و بر این اساس پل بزرگ به شماره ی ۱۸۵۸ (به دوره ی قرون اولیه اسلامی) و پل کوچک به شماره ی ۱۸۵۹ (به دوره ی صفویه)، در پنجم اسفند سال ۱۳۷۶ در فهرست آثار ملی ثبت گردیده‌اند.

اخیرا مصیب امیری، رئیس پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در بازدیدی که از پل های تاریخی خداآفرین آذربایجان شرقی داشت مرمت و حفاظت از پل‌های تاریخی خداآفرین را هدفی مشترک بین کشور ایران و جمهوری آذربایجان معرفی نمود و گفت: تقبل هزینه‌های مرمت، بازسازی و جابه جایی آثار در پیرامون سد خداآفرین بر عهده وزارت نیرو است که این اقدامات ناتمام مانده است.

انتهای پیام/