آناج-گروه ترکیه و قفقاز؛ خسرو معتضد تاریخ‌پژوه برجسته‌ی ایرانی در گفتگو با خبرنگار آناج به اظهارات تجزیه‌طلبانه اردوغان در رژه باکو واکش نشان داد. متن گفته‌های معتضد به شرح زیر می‌باشد:

• اگر آقای اردوغان روش سلطانیسم را درپیش گرفته، در خطاست. عثمانی به خاک سپرده شده. عثمانی‌ها با همه دشمن بودند. عرب‌ها، یونانی‌ها و دیگر بلاد عثمانی بعدها در انقلاب‌های کوچک از عثمانی جدا شدند.
• رئیس جمهور ترکیه را به چند مثال تاریخی ارجاع میدهم. عثمانی‌ها در هر دوره که به ایران حمله کرده و تبریز را به تصرف درآوردند، با فاصله کوتاهی و با افتضاح از تبریز خارج شدند.
• سلطان سلیم، ۷روز مقاومت مردم تبریز را برنتابید و با قشون خود به استانبول فرار کرد. در جنگ بعدی که سلطان سلیمان وارد تبریز و ارگ حکومتی شد و که بعدها فجایع و قتل عام‌هایی بوجود آوردند، از ترس نفوذ مردم به ارگ با فاصله ۸روز پا به فرار گذاشت.
• عثمانی‌ها هویت مستقلی نداشتند. در جنگ چالدران که شاه اسماعیل صفوی غافل شد، سربازان درهمی از دیگر ملیت‌ها و قومیت‌ها گمارده بودند. رومانی، مجار، یوگوسلاوی، مصری، عرب، ترک و یونانی، چارچوب ارتش عثمانی را تشکیل میداد.
• مردم تبریز در جنگ با عثمانی‌ها سیاست سرزمین سوخته را اتخاذ می‌کردند. تمام آذوقه‌ها و داشته‌های خود را در اعماق زمین پنهان کرده و پس از ورود ارتش ایران به تبریز، آشکار میساختند.
• عثمانی‌ها همواره در دوره‌های برای حمله به ایران و تبریز آماده میشدند که در مرکزیت حکومت ایران ضعف و اختلاف حاصل میشد. مثل شاه اسماعیل دوم و شاه صفی ابله که اکثر عقلا و سرداران ایرانی رو به قتل رسانیده بود.
• شاه عباس صفوی که پرقدرت ظاهر شد، برای حل اختلاف با ازبک ها و مسائل مربوط به جنوب ایران، وارد توافق با عثمانی شد و منطقه آذربایجان را به صورت تاکتیکی واگذار کرد.
• شاه عباس ۱۸سال بعد که ارتش خود را تجهیز کرده بود، با ۶۰هزار تفنگ‌چی و ۳۰۰ توپ از طریق مازندران به صورت سرزده وارد تبریز شد و با استقابل گسترده‌ی مردم این خطه مواجه گردید.
• مردم تبریز در این ۱۸سال سیاست صبر راهبردی و سرزمین سوخته را در مواجهه با عثمانی‌ها ادامه داده بودند. اما با ورود شاه عباس به تبریز ورق برگشت. زنان تبریزی که شوهران اجباری عثمانی داشتند، با ورود شاه عباس، شوهران خود را تقدیم او کردند تا اعدام یا اخراج کند.
• در اثر بلاهت شاه صفی، قراردادی بین عثمانی، روس‌ها و فرانسه امضا شد و تمام قفقاز و آذربایجان و محور غربی ایران تا کرمانشاه و بروجرد به عثمانی تلق گرفت. اما به فاصله کوتاهی از در غرب کشور از اشرف افغان شکست خوردند.
• قبل از قیام نادرشاه، عثمانی ها به تبریز و همدان چیره شده بودند. بازهم مردم تبریز زیر یوغ عثمانی نرفتند. حتی چندین هزار تبریزی مهاجرت کردند. بعد از مدتی نادر قیام می‌کند و سرداران و سربازان عثمانی از جمله احمد کوپللو به شکل فجیعی کشته می‌شوند و تبریز به ایران بازمیگردد.
• مردم ایران با مردم ایالات عثمانی نسبت برادری داشتند اما نسبت به حکومت عثمانی، نفرت پیدا کرده بودند. ایران تا برخی از دوره‌های قاجار با عثمانی مشکل داشت. آنها در جنگ جهانی اول هم سعی کردند رویاپردازی کنند اما درنهایت به تاریخ پیوستند.

• آقای اردوغان اگر رویاپردازی‌های قوم‌گرایانه دارد، باز هم خطا کرده هم جسارت. دوران قوم‌گرایی به سر رسیده. اما اگر آرزوی واهی بر سر دارد، اول باید آرارات بزرگ را پس بدهد که از هدایای رضاشاه خائن بود. ثانیا خانات قفقاز از دیرباز مختص ایران بود. و اگر قرار بر بازگشت باشد باید به ایران بازگردد.
• رئیس جمهور ترکیه با حذف مشاوران و رفقای صادق خود به فکر رویاپردازی است اما یا تاریخ نمی‌داند یا سیاست‌ورزی صحیح بلد نیست.
• مردم مناطق قفقاز و آذربایجان، به زبان‌های فارسی و چند زبان محلی مراوده میکردند. بعد از دوره سلجوقی و در اثر امتزاج فرهنگی تغییر زبان دادند. ترک زبان بودن با ترک بودن تفاوت دارد. مردم قفقاز و آذربایجان اگرچه ترک زبانند اما نژاد ترک ندارند. حتی شاهان عثمانی به زبان فارسی علاقه وافری داشتند و شعرسرائی میکردند.
• از دولت ایران هیچ برنامه راهبردی در قبال قفقاز و ترکیه مشاهده نمی‌شود. دلیل یکه تازی‌های اردوغان در این عرصه، انفعال دولت و نظام فرهنگی ایران است.
• نظام فرهنگی، رسانه‌ای ایران باید احیا گردد تا از تاثیرپذیری چندین تلویزیون ترکی بر سبک ایرانی کاسته شود. در این راستا اشتراکات فرهنگی و تمایلات هنری مردم آذربایجان باید از صداوسیمای ایران مطرح شود.

انتهای پیام/