گروه اجتماعی آناج: ۱۶ آذر سال ۱۳۳۲ روزی فراموش نشدنی برای دانشجویان بود؛ روزی که سه دانشجوی دانشگاه تهران در اعتراض به سفر نیکسون توسط حکومت پهلوی به شهادت رسیدند و از همین رو هم این روز به نام روز دانشجو مزین شد. دانشجویان جوانترین و به نوعی آگاهی‌ترین افراد جامعه هستند و در اصطلاح به آنها دیده بان جامعه گفته می‌شود.

تشکل‌های دانشجویی از جمله گروه‌هایی هستند که در دهه‌ها و سالهای اخیر بر نوع فعالیت و کنشگری آنها در جامعه نقد وارد بوده و در همراه ساختن دانشجویان با جریان‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی به نوعی ضعیف عمل کرده‌اند.

سجاد حسین‌زاده، رئیس بسیج دانشجویی دانشگاه تبریز در سالهای ۸۹و ۹۰ در گفت‌وگو با آناج در خصوص عمده فعالیت‌های بسیج دانشجویی اظهار داشت: فعالیت‌های بسیج در آن سالها شامل اردوهای راهیان نور، اردوهای جهادی، برگزاری مناظرات، چاپ نشریات و مطالبه گری صنفی دانشجویی از مسئولین دانشگاه بود. اردوهای جهادی بسیج دانشگاه تبریز هم در سال ۸۹ کلید زده شد.

وی با اشاره به وضعیت جنبش‌های دانشجویی در استان گفت: وضعیت جنبش‌های دانشجویی در دانشگاه‌های استان به گونه‌ای است که طیفی به سمت انزوا و صرفا خودسازی حرکت کرده‌اند و با اتفاقات جامعه درگیر و اثرساز هم نیستند و طیف دیگر به شدت تندروی‌های مطالبه گرانه و گاها تصنعی داشته‌اند.

عرصه مطالبه گری را دانشجو فراهم می‌کند

این فعال دانشجویی اسبق در پاسخ به این سوال که آیا عرصه برای فعالیت‌های دانشجویی فراهم بوده یا خیر، توضیح داد: عرصه را خود دانشجو با مطالبه گری فراهم می‌کند، عرصه را بنا نیست رئیس دانشگاه فراهم کند چون روسای دانشگاه‌ها اعم از اصلاح طلب و اصولگرا محافظه کارند و ترجیح می‌دهند راهیان نور، جشن دانشجویی و غیره برگزار شود اما مطالبه نباشد.

وی با یادآوری خاطره‌ای از مشکلات دانشجویی و انفعال تشکل‌ها عنوان کرد: در زمان حضور ما در خوابگاه دانشگاه تبریز دونفر از دانشجویان رسما دچار بیماری اعصاب و روان شدند و آنها را بستری کردند، این دو دانشجو مربوط به دو دانشکده‌ای بودند که هم اساتید و هم دفتر آموزش بسیار سختگیری داشتند که با آنها همکاری نمی‌کردند؛ وظیفه تشکل‌ها این بود که این مساله را ریشه یابی و مطالبه کنند اما چنین اتفاقی رخ نداد.

حسین‌زاده ضعف تشکل‌ها را وابستگی دانست و ابراز داشت: تشکل‌های دانشجویی مستقل نیستند و همراه با جریان سیاسی که حاکم بر دانشگاه باشد به موافقت و یا مخالفت می‌پردازند و به همین دلیل هم خروجی این تشکل‌ها مطالبه و همراهی دانشجویان نیست.

ورودی‌های جدید را باید پای کار آورد

وی در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان شکل‌های دانشجویی را کارآمد کرد، توضیح داد: در بطن جامعه همیشه دو دسته تاثیرگذار و تاثیرپذیر وجود دارند؛افراد تاثیرگذار که به رهبری و لیدری گروه‌ها علاقه دارند که باید در میان ورودی های جدید این افراد جریان ساز را پای کار آورد و به آنها هویت داده و تربیتشان کند. در نقطه مقابل افراد تاثیرپذیری که می‌توانند حامی مطالبه گری باشند را پای کار بیاورد تا این تشکل‌ها دچار تحول و تحرک شوند.

جهانبخش سلمانیان مسئول اسبق هیات عالی نظارت جامعه اسلامی دانشجویان کشور بوده است. وی از سال ۸۴ عضو جامعه اسلامی شده و در مقاطعی دبیر جامعه اسلامی دانشجویان دانشگاه تبریز، عضو شورای مرکزی و نیز مسئول فرهنگی اتحادیه جامعه اسلامی دانشجویان کشور بوده است.

سلمانیان در گفت‌‌وگو با آناج در خصوص فعالیت‌های تشکیلاتی در دانشگاه می‌گوید: در طول سالها در کنار درس، فعالیت‌های فرهنگی، اجتماعی و سیاسی در سطح دانشجویی داشتم و مجموعه فعالیت‌هایمان در آن دوره، مبتنی بر آرمان‌های انقلاب بود که همان‌مطالبات اصیل مردم است. کار اصلی ما به عنوان دانشجویان تشکیلاتی این بود که ضعف‌ها و حفره‌های موجود در حوزه‌های مختلف فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و حتی صنفی را شناسایی می‌کردیم و حل آنها را از مسئولین‌ مربوطه مطالبه می‌کردیم.

ابتر ماندن کنشگری دانشجویی دلیل رخوتِ حاکم

وی در پاسخ به این سوال که چرا جنبش‌ها و تشکل‌های دانشجویی دچار رخوت شده‌اند، توضیح می‌دهد: هر نوع کنشگری در عرصه‌های مختلف، زمانی می‌تواند پربارتر باشد که فعالیت‌های گذشته، منتج به نتیجه شود که همین امر هم طبیعتا باعث رغبت به کار شده و انرژی لازم برای فعالیت‌های بعدی را تامین می‌کند. اما در سالهای اخیرا این اتفاق در سطح تشکل‌های دانشجویی آنچنان که باید و شاید، رخ نداده و نتایج ملموسِ آنچنانی را شاهد نبوده‌ایم. البته گاها اتفاقات ابتکاری خوبی رخ داده که قابل تقدیر است. مثلا عزم دانشجویان برای حل مساله واگذاری ماشین‌سازی تبریز و جریان سازی دانشجویان در این مورد بسیار خوب بود که نوعی انرژی گروهی تزریق کرد برای فعالیت‌ها و مطالبات بعدی، اما نباید به چند مورد خاص بسنده کرد. بلکه باید مطالبه و آرامان‌طلبی به عنوان روح حاکم بر فعالیت‌های دانشجویی باشد و این موارد، تجلی‌های ملموسِ همین روح باشند. اگر این روح نباشد و در برهه‌های مختلف، کار تشکل‌ها نتایج ملموسی نداشته باشد، جنبش دانشجویی با گذر زمان مبتلا به رخوت بیش از پیش خواهد شد.

این فعال رسانه‌ای بخش دیگر رخوت تشکل‌های دانشجویی را مربوط به نوع نگاه‌های مدیریتی دانست و گفت: دانشجو دیده‌بان جامعه است که می‌تواند حفره‌ها را ببیند و با صدای بلند فریاد بزند که در شرایط فعلی، چقدر با وضع مطلوب فاصله داریم. دانشجو نباید ملاحظاتِ اجرایی و مصلحتیِ مدیران و مسئولین را داشته باشد بلکه باید وضعیت موجود را با وضع آرمانی مقایسه کرده و بر کاهش این فاصله بکوشد. بنابراین وزارت علوم و سایر نهادهای مدیریتی باید با همین دید به مطالبه دانشجویان نگاه کنند؛ مطالبه دانشجویان ممکن است با سلیقه ذهنی برخی سازگار نباشد و یا از نظر برخی مصلحت نباشد اما همین مطالبات و نقدها می‌تواند عرصه مدیریتی را تغییر داده و بهبود ببخشد.

افراط و تفریط های تشکل‌های دانشجویی

وی در خصوص افراط و تفریط های فعالیت‌های دانشجویی عنوان کرد: افراط و تفریط در هر حوزه‌ای منتج به شکست می‌شود. در گروه‌های دانشجویی از یک طرف برخی فقط شکل زهدگرایانه و خودسازی را در پیش می‌گیرند و جنبه‌های اجتماعی را فراموش می‌کنند و در مقابل، گروه دیگر تنها به جنبه اجتماعی مطالبات پرداخت کرده و خودسازی را فراموش می‌کنند در حالیکه در تاریخ انقلاب ما شهید مطهری را داریم که فردی اجتماعی-سیاسی در دین است اما در سال ۵۳ وقتی می‌بیند جنبه‌های معرفتی و خودسازی دین، در سایه‌ی فعالیت‌های سیاسی_اجتماعی قرار گرفته و کم‌رنگ رشده است، مجموعه سخنرانی‌هایی انجام می‌دهند که در کتاب انسان کامل گردآوری شده است. پس اگر بخواهیم که در تشکل‌ها هم به درستی پیش برویم باید هردو جنبه را در نظر بگیریم و همزمان به هر دو بعد بپردازیم.

انتهای پیام/