گروه ترکیه و قفقاز آناج: ۲۶ نوامبر سالگرد حادثه ناردارن در سال ۲۰۱۵ است. در این روز پلیس باکو برای دستگیری حاج طالع باقراف که از روحانیون سرشناس و رهبر جنبش اتحاد مسلمانان جمهوری آذربایجان به حسینیه شیعیان در نزدیکی حرم رحیمه خاتون نارداران یورش برد که با اعتراض و مقاومت نمازگزاران مواجه شد. پلیس اقدام به تیراندازی کرد و این اقدام به شهادت ۴ نفر از نمازگزاران و زخمی شدن ۱۶ تن دیگر انجامید. در این حادثه دو تن از نیروهای پلیس نیز در درگیری ها کشته شدند و تعدادی هم زخمی از نیروهای پلیس گزارش شده است.

اگر چه اکنون حوزه نفوذ انقلاب اسلامی فراتر از نارداران است، اما روزگاری کانون اصلی هواداری از انقلاب اسلامی در جمهوری آذربایجان، نارداران بود. شخصیت بزرگ و بزرگواری چون مرحوم حاج علی اکرام علی اف در جمهوری آذربایجان ظهور کرد که دوستان او با تاثیر گرفتن از انقلاب اسلامی جریانی به نام ” خمینی‌چی‌لر” به راه انداختند. نارداران قصبه‌ای است در نزدیکی باکو که زیارتگاه منسوب به خواهر ناتنی امام رضا (ع) « رحیمه خاتون » در آنجاست و به همین خاطر محل توجه اغلب نیروهای اسلام گرا در آن منطقه است. دکتر حاج موسم صمداف  هم که در پی اعتراض به قانون ممنوعیت ورود دختران محجبه به مدارس که چند سال پیش اتفاق افتاد، دستگیر و زندانی شد هم از شاگردان حاج علی‌اکرام ناردارانی بود. چه قبول بکنیم یا  نکنیم، امروزه جبهه انقلاب اسلامی بسیار گسترده است. تاثیرات انقلاب اسلامی در طول سال ها در ترکیه، عراق، جبهه مقاومت، سوریه، اراضی اشغالی، لبنان و یمن قابل مشاهده بوده و هست. این تاثیر در جایی مثل عراق درماه‌های اول پس از انقلاب اسلامی نمود پیدا کرد و بعد هم در سوریه، ترکیه، افغانستان و پاکستان. همین تشعشع در دوران اتحاد جماهیر شوروی هم بالخصوص در قفقاز و در جمهوری آذربایجان نمود پیدا کرد.

وقتی بزرگترین حوزه علمیه دینی جهان تشیع در ایران است، تشعشعات آن  فراگیر خواهد بود. یکی از آن  کشورهای تاثیرپذیر هم جمهوری آذربایجان است.

وقایع متعدد از جمله رفتارهای مبتنی بر تشیع مردم در تشییع شهدای جنگ اخیر قره باغ و نیز توجه جدی به مساجد در شهرهای آزاد شده نشان می دهد که مطالبه‌ای جدی در بین ساکنان یک جغرافیای سیاسی برای احیای ارزش های دینی وجود دارد. این مطالبه به اندازه ای جدی است که به خاطر آن زندان می‌کشند و چه بسا افرادی شهید می شوند.

یک نکته را نیز نباید نادیده انگاشت و آن این که اگر کسانی بخواهند با میدان دادن به وهابیت و جریان تکفیری مانع رشد تشیع شوند، شاید روزی برسد که چیزی به نام جمهوری آذربایجان نمانده باشد. البته معارف اهل بیت  در جامعه آذربایجان ریشه دار است و ۷۰ سال حکومت ضد خدایی اتحاد جماهیر شوروی نتوانست آن را از بین ببرد. بی شک عقلانیت سیاسی در این زمینه می تواند راهگشا باشد.

نویسنده: مهدی نعلبندی کارشناس مسائل قفقاز

انتهای پیام/