گروه ترکیه و قفقاز آناج؛ حسن گلی کارشناس مسائل قفقاز با نگارش یادداشتی در مورد اعلام سال 2021 به عنوان سال نظامی‌گنجوی از سوی الهام علی‌اف رئیس‌جمهور آذربایجان نوشت:

بی‌شک بزرگداشت مفاخر فرهنگی و ادبی با اقدامات نمادین و مهم‌تر از آن با تبیین ابعاد شخصیتی و معرفی آثار آنان اقدام پسندیده‌ای است که ملت‌ها را با سرمایه‌های انسانی و گنجینه‌های تاریخی خود آشنا ساخته و مانع خدشه‌دار شدن هویت اصیل و راستین آنان، در عصر «جهانی کردن ملت‌ها» می‌گردد.

از این رو نام‌گذاری سال 2021 در جمهوری آذربایجان تحت عنوان سال نظامی‌گنجوی می‌تواند گام مهم و فرصت مناسبی در راستای آشنایی مردم آذربایجان با تاریخ و فرهنگ دیرین و اصیل خود محسوب گردد.

البته این نام‌گذاری فرصت مناسبی برای متولیان تاریخ‌نگاری، محافل دانشگاهی و نظام آموزشی جمهوری آذربایجان نیز است تا خود را از حصار برخی تحریفات تاریخی که در دوران اشغال سرزمینشان توسط تزارها و کمونیست‌ها بنیان گذاشته شده و پس از فروپاشی شوروی نیز تداوم یافته است، نجات دهند که این مهم می‌تواند آغازی جدید و حیات‌بخش در روندهای سیاسی – اجتماعی و فرهنگی جمهوری آذربایجان به حساب آید.

اکنون ‌که در جمهوری آذربایجان سال نظامی‌گنجوی نام‌گذاری شده است، دانش‌آموز و دانشجوی آذربایجانی حق دارد از متولیان نظامی‌آموزشی کشورشان بپرسند چرا آنان نمی‌توانند از پنج خمسه نظامی‌گنجوی فقط پنج بیت را همان‌گونه که به نظم درآمده است بخوانند؟

پنج منظومه مخزن‌الاسرار، خسرو و شیرین، لیلی و مجنون، هفت‌پیکر و اسکندرنامه ‌از جمله شاهکارهای ادبی جهان محسوب می‌شوند که متأسفانه مردم جمهوری آذربایجان مخصوصاً جامعه علمی‌و ادبی این کشور از فرصت بزرگ و روح‌افزای مطالعه و بردن حض ادبی از این آثار محروم شده‌اند و سال نظامی‌گنجوی می‌تواند آغازی برای بازگرداندن این فرصت طلایی به مردم آذربایجان باشد.

دولت جمهوری آذربایجان که طی سال‌های گذشته روندهای اصلاحی در ارکان مختلف سیستم اداری را آغاز نموده و با عزل وزیر پیشین فرهنگ، این اصلاحات را به عرصه فرهنگ و ادب نیز سرایت داده است، شایسته است در سال نظامی‌گنجوی؛ مسئولین وقت وزارت فرهنگ آذربایجان را به دلیل از بین بردن هویت تاریخی و اصیل مقبره نظامی‌گنجوی مورد مواخذه قرار داده و اقدامات لازم برای بازگشت کتیبه‌ها و کاشی نوشته‌های حاوی اشعار نظامی‌گنجوی به مقبره این شاعر بزرگ را انجام دهد.

سال نظامی‌گنجوی و اساساً شخصت ادبی و معنوی این شاعر بزرگ می‌تواند بسان فرصتی ارزشمند جهت تجسم وحدت قلبی ایرانیان و آذربایجانی‌ها مورد بهره‌برداری قرار گیرد؛ چه اینکه نظامی‌گنجوی بزرگترین سند عشق و علاقه قلبی مردمان قفقاز به ایران می‌باشد و نظامی‌چه زیبا گفته است: «همه عالم تن است و ایران دل و …»

مراکز علمی‌– دانشگاهی، اساتید و دانشجویان، شاعران، نویسندگان و هنرمندان دو کشور می‌توانند در سایه‌سار اشعار نظامی‌و با تلاش‌ها و اقدامات مشترک به نزدیکی بیش از پیش ایران و جمهوری آذربایجان کمک نمایند؛

البته در این میان برخی ملاحظات و نگرانی‌های ناشی از برخی رویه‌های ضد ایرانی در جمهوری آذربایجان وجود دارد که می‌تواند این فرصت ارزشمند را به چالشی در روابط دو کشور تبدیل نماید.

چه بسا برخی محافل خاص در جمهوری آذربایجان بخواهند به بهانه نام‌گذاری سال جاری میلادی به نام نظامی‌گنجوی، اقداماتی نه در راستای تکریم بلکه تحریف شخصیت و آثار این شاعر بزرگ فارسی سرا انجام دهند که بی‌شک این‌گونه اقدامات می‌تواند زمینه‌ساز برخی اختلافات باشد.

البته به غیر از تحریف؛ تخفیف شخصیت برجسته نظامی‌گنجوی آسیب دیگری است که در کمین برنامه‌های سال نظامی‌گنجوی در آذربایجان است.

به‌عنوان مثال در اولین رویداد سال نظامی‌که با حضور تعدادی از سربازان ارتش آذربایجان در مقبره‌ نظامی‌گنجوی برگزار شده است، فردی که خواسته است خود را به هیبت نظامی‌دربیاورد ترجمه ناقصی از اشعار نظامی‌گنجوی را در قالب شعر برای حاضرین می‌خواند که نوعی وهن این شاعر جهانی محسوب می‌گردد و بهتر است متولیان برگزاری برنامه‌های سال نظامی‌گنجوی در این‌گونه موارد از پتانسیل اساتید زبان فارسی کشورشان یا از ظرفیت سفارت جمهوری اسلامی‌ایران در باکو استفاده نمایند تا اشعار وزین نظامی‌گنجوی ابتدا به شکل اصیل خود قرائت و سپس به‌گونه‌ای روان و صحیح ترجمه شود.

بدیهی است مردم ایران مخصوصاً جامعه علمی‌و ادبی کشور خود را موظف به پاسداشت فرهنگ و هویت ایرانی – اسلامی‌مشترک با کشورهای دیگر می‌داند و طبیعی است بهترین راه در این مسیر همکاری و تعامل دوجانبه بوده و رایزنی فرهنگی کشورمان در باکو می‌تواند نقش اساسی در شکل‌گیری این نوع همکاری‌ها داشته باشد.

ارائه دو پیشنهاد مشخص در این خصوص شامل:

الف. برگزاری همایش بزرگ و بین‌المللی نظامی‌گنجوی توسط ایران و جمهوری آذربایجان در تهران و باکو.

ب. ساخت فیلم مشترک نظامی‌گنجوی توسط هنرمندان ایران و جمهوری آذربایجان بخش پایانی این یادداشت است که اجرایی شدن آن‌ها می‌تواند کارکردهای موثری در توسعه روابط فرهنگی و ادبی دو کشور و معرفی آثار و اندیشه‌های شاعر بزرگ جهان نظامی‌گنجوی داشته باشد.

انتهای پیام/